Hoe u de bevrijdende Jubileum-aflaat kunt beleven?

30 April 2025

Een internationale bedevaart van de Orde in het jubeljaar brengt 3.000 vooraf ingeschreven Ridders en Dames van 21 tot 23 oktober 2025 in Rome samen. Het programma bevat een bezoek aan de Heilige Deuren van de vier pauselijke basilieken en een pauselijke audiëntie. Als onderdeel van de voorbereiding op deze spirituele gebeurtenis legt Kardinaal Angelo De Donatis, lid van de Ridderorde van het Heilig Graf en Grootpenitentiaris van de Katholieke Kerk, ons uit wat de “aflaat”, gekoppeld aan dit jubileumjaar 2025 inhoudt. In dit jaar staat dat het thema van de hoop centraal.

Eminentie, wat is de rol van de Apostolische Penitentiarie, waarvoor u namens de Paus verantwoordelijk bent?

De Apostolische Penitentiarie is het orgaan van de Romeinse Curie dat verantwoordelijk is voor het verlenen van Gods barmhartigheid in naam van en voor rekening van de Heilige Vader.

Juridisch gezien is de Penitentiarie als een rechtbank georganiseerd, al is het dan een heel bijzondere rechtbank. Hier wordt niemand veroordeeld en het enige vonnis dat hier kan worden uitgesproken is dat van de vergeving, de zogenaamde dispensatie of genade. Ze heeft bovendien nog een andere bijzondere eigenschap. Haar jurisdictie strekt zich uit tot het interne forum van de Kerk, dat wil zeggen dat zij betrekking heeft op het intieme kader van de betrekkingen tussen de gelovigen en God. Daarin is de bemiddeling van de Kerk er niet om de maatschappelijke gevolgen van deze betrekkingen te regelen, maar om voor het welzijn van de gelovigen en het herstel van hun staat van genade te zorgen. Precies om die reden doet iedereen, die met de Penitentiarie contact opneemt dat in de regel via zijn of haar biechtvader. Het hele proces is door absolute en onschendbare vertrouwelijkheid beschermd.

Zo behoort het in het bijzonder tot de bevoegdheid van de Penitentiarie om absolutie te verlenen voor specifieke bestraffingen, dispensatie te verlenen voor onregelmatigheden bij het ontvangen of uitoefenen van de Heilige Wijding, genade verlenen voor de radicale sanering van een nietig verklaard huwelijk en vermindering van kosten toe te kennen voor niet-opgedragen missen. Daarnaast houdt de Penitentiarie zich in het algemeen bezig met het onderzoeken en wegnemen van morele twijfels en met het behandelen van gewetensbezwaren die aan haar worden voorgelegd.

Tot de bevoegdheden van de Apostolische Penitentiarie behoren ook de religieuzen die in de pauselijke basilieken van Rome biecht horen. Deze worden de kleine penitentiaire inrichtingen genoemd. Ten slotte is de Penitentiarie verantwoordelijk voor alles wat met het verlenen en het toepassen van aflaten te maken heeft.

Wat houdt de “aflaat” die de Kerk aan de gelovigen voorhoudt precies in?

We kunnen de aflaat definiëren als de totale en volledige toekenning van Gods barmhartigheid, als bekroning, op de vergeving van zonden, een vergeving die we door de absolutie in het sacrament van de verzoening ontvangen. Als we inderdaad door de biecht vergeving van zonden verkrijgen, wist de aflaat ook alle "onreinheden" uit die we met ons meedragen en die het gevolg zijn van de zonden die we eerder hebben begaan. Deze zijn wat de Kerk "de tijdelijke straffen" voor begane zonden noemt.

In de praktijk is het voor de gelovigen die de aflaat ontvangen precies op dat moment alsof ze de doopvont opnieuw verlaten en zo naar de oorspronkelijke staat van genade van het doopsel terugkeren. Dit is een waar wonder van genade!

Wij begrijpen dan dat wij deze kans die ons door de tussenkomst van de Kerk geboden wordt, met oprecht enthousiasme en diepe dankbaarheid moeten benaderen. De praktijk van de aflaten is allesbehalve een erfenis uit de Middeleeuwen maar een waardevolle schat die geworteld is in het mysterie van de Verlossing die Christus tot stand heeft gebracht,.

Bovendien zijn de werken die nodig zijn om de aflaat te verkrijgen – gebeden en devotionele praktijken, boetedoeningen, daden van liefdadigheid – reeds tekenen en middelen om de roep tot persoonlijke en gemeenschappelijke bekering te bevorderen en vooruitgang op weg naar heiligheid op te wekken en te concretiseren.

In het kort gezegd: ik zie aflaten als een middel om de tederheid van Gods liefde voor ieder van ons volledig tot uiting te laten komen en deze te realiseren.

Op 13 mei 2024 is de tekst over de verlening van aflaten tijdens het gewone jubileumjaar 2025 gepubliceerd. Wat houdt deze nota in?

Het Heilig Jaar biedt een bijzondere kans voor bekering en vernieuwing om volledige verzoening met God en met onze broeders en zusters te bereiken. En door het Jubeljaar lijkt de Kerk van haar kant een maximale bereidheid tot voorspraak te tonen en alles te doen wat haar door haar “sleutelpositie” wordt verleend om haar kinderen op hun zoektocht naar innerlijke zuivering en vergeving te helpen.

In de door de Penitentiarie uitgegeven nota voor het verkrijgen van de Jubileumaflaat staan de modaliteiten, praktijken en plaatsen beschreven waar men dit geschenk van Gods barmhartigheid kan ontvangen.

Bondig samengevat kan men stellen dat de gelovigen tijdens dit Heilig Jaar de volle aflaat kunnen verkrijgen door aan de voorwaarden die voor alle volle aflaten gelden te voldoen. Dit betekent uitsluiting van elke neiging tot zonde, de sacramentele biecht, een eucharistische communie en de gebeden volgens de intenties van de paus, alsook door bepaalde werken te verrichten die de geest en het thema van het jubileum in herinnering brengen. Voor de details verwijzen we naar de eigenlijke tekst. Voor de bedevaarders betekent dit:

• Het houden van een bedevaart naar Rome en er minstens één van de vier pauselijke basilieken te bezoeken; een bedevaart naar het Heilig Land of naar één van de heilige jubileumplaatsen die door de bisschoppen in hun respectieve bisdommen zijn aangewezen.
• Het verrichten van bepaalde werken van barmhartigheid die het moederlijk gelaat van de Kerk aan de behoeftigen tonen.
• De praktijk van boete-initiatieven beoefenen.

“Hoop” is het thema van het Jubeljaar 2025. Hoe kunnen leden van de Orde die aan dit spirituele evenement deelnemen, deze deugd herontdekken?

Als het verkrijgen van aflaten en, meer algemeen, bekering, geestelijke vernieuwing en de vooruitgang van de maatschappij op het gebied van rechtvaardigheid en liefdadigheid de doelstellingen zijn die de paus ertoe aanzetten heilige jaren uit te roepen, dan heeft elk jubeljaar zijn eigen fysionomie. Deze wordt gedefinieerd door de betreffende indictiebul die deze algemene doelstellingen met de specifieke behoeften van de Kerk en de hedendaagse maatschappij verbindt.

Paus Franciscus wou de gelovigen tijdens het Heilig Jaar oproepen om vooral de deugd van de hoop te herontdekken en “pelgrims van hoop te worden”. Dit was mede geïnspireerd doordat de politieke en sociale gebeurtenissen die we momenteel op wereldniveau meemaken op de een of andere manier de hoopvolle wens die in het hart van ieder mens sluimert, lijken tegen te spreken en te onderdrukken. Ik denk hierbij aan al die oorlogen, dichtbij en ver weg, die elke dag hun horizon lijken te verbreden, ik denk aan het geweld dat op onschuldige slachtoffers wordt gepleegd, maar evenzeer aan de economische moeilijkheden die het gevolg zijn van uitbuiting en sociale onrechtvaardigheden.

Dat alles lijkt op de een of andere manier het verlangen naar hoop, dat in het hart van elke mens sluimert, tegen te spreken en te onderdrukken. Ook op persoonlijk vlak worden velen van ons door meervoudige zorgen, werkloosheid, emotionele en familiale problemen onderdrukt. In sommige gevallen brengt dit mensen op het punt dat de hoop om weer overeind te komen, wordt vernietigd.

Moge het Heilig Jaar voor ons allen een jaar van genade en diepgaande persoonlijke en gemeenschappelijke vernieuwing zijn. Maar dit alles kunnen we pas bereiken als we in ons leven de ontmoeting met “Christus Jezus, onze hoop” ervaren (1 Timoteüs 1:1). Een andere wereld is slechts mogelijk als we Jezus in ons hart dragen en als Hij het kompas wordt dat ons hele leven leidt, de rots waarop we onze hoop baseren.

* De inschrijvingen voor deze bedevaart zijn afgesloten.

Interview door François Vayne

Bron : Website Grootmeesterschap - Ridderorde van het Heilig Graf van Jeruzalem
Foto : © Grootmeesterschap
Vertaling : Luk & Karien De Staercke-Audoore
© Belgische Landscommanderij - Ridderorde van het Heilig Graf van Jeruzalem