« Het is goed voor mij om mijn einde tegemoet te gaan en deze wereld te verlaten om mij bij God te voegen, om in Hem op te stijgen.»

6 Februari 2024

Op 6 februari 2024 vond in de Basiliek van de Heilige Apostelen in Rome de uitvaart plaats van Professor Agostino Borromeo, Ere-Luitenant-Generaal van de Orde van het Heilig Graf van Jeruzalem. Deze viering werd voorgegaan door Kardinaal Fernando Filoni, Grootmeester van de Orde, in concelebratie met Mgr. Tommaso Caputo, Assessor van de Orde, en Mgr. William Shomali, Patriarchaal Vicaris voor Jeruzalem en Palestina. Deze laatste trad op als vertegenwoordiger van de patriarch van Jeruzalem. Kardinaal Edwin O’Brien, grootmeester in de periode van het ambt van Gouverneur-Generaal van Prof. Borromeo, alsook Fra’ John Dunlap, Grootmeester van de Orde van Malta, en Fra’ Alessandro de Franciscis, Groot-Hospitaalridder, namen aan de viering deel.

Een delegatie van ridders en dames, onder leiding van de Gouverneur-Generaal, Ambassadeur Leonardo Visconti di Modrone, en vele vrienden waren uit verschillende landen gekomen om de familie van de overledene nabij te zijn.

Aan het einde van de viering las P. Davide Meli, Kanselier van het Latijns Patriarchaat van Jeruzalem, in naam van Kardinaal Pierbattista Pizzaballa een ontroerende boodschap voor. Daarin bracht hij hulde aan het werk dat Professor Borromeo in dienst van de Kerk in het Heilig Land tot stand had gebracht.

Hieronder publiceren we de homilie die Kardinaal Fernando Filoni als eerbetoon aan de professor heeft uitgesproken.

“Ik ben de Verrijzenis en het leven.
Wie in Mij gelooft, zal leven, ook al is hij gestorven.” (Joh 11, 25)

Illustere Autoriteiten,
Waarde ouders en vrienden van Professor Borromeo,
Waarde broeders in het episcopaat en het priesterschap.

Het is met deze mooie en troostende woorden uit het Heilig Evangelie van de Apostel Johannes dat ik dit moment van bezinning in de afscheidsliturgie van onze broeder Agostino Borromeo wil aanvangen. Ons afscheid is een afscheid in gebed dat, zelfs in de droefheid van de scheiding, vervuld is met onze dankbaarheid aan God. Hij heeft immers ons de overledene geschonken als echtgenoot en vader voor zijn gezin, als een toegewijde zoon voor de Kerk en als een oprechte burger voor ons land waarvoor hij op diverse terreinen een memorabele zending heeft volbracht.

Vooreerst kunnen wij onmogelijk vergeten dat Professor Borromeo tot de adellijke familie Borromeo behoorde. Zonder hier ooit prat op te gaan droeg hij de kenmerkende eigenschap in zich dat hij de grote aartsbisschop van Milaan, de Heilige Karel, tot een van zijn voorzaten mocht rekenen. Deze geestelijke belichaamde ooit op meesterlijke wijze de vernieuwing van de Kerk in zijn tijd.

Als man met een grote historische cultuur heeft hij een zeer waardevolle bijdrage geleverd aan de kennis en de historische kritiek op tal van vaak complexe en controversiële gebeurtenissen. Agostino Borromeo studeerde af in de Politieke Wetenschappen, gespecialiseerd in Geschiedenis, aan de La Sapienza Universiteit van Rome, waar hij meteen hoogleraar Moderne en Hedendaagse Geschiedenis van de Kerk en van andere christelijke godsdienstige strekkingen werd. Vervolgens doceerde hij de geschiedenis van het christendom en de Kerken aan de Maria Santissima Assunta Vrije Universiteit van Rome (LUMSA). Hij behaalde het diploma van archivaris aan de school van het Vaticaanse Geheime Archief en volgde theologische cursussen aan het Instituut voor Religieuze Wetenschappen van de Pauselijke Gregoriana Universiteit. Hij werd tevens voorzitter van het Italiaanse Instituut voor Iberische Studies, medewerker aan het Italiaanse Instituut voor Geschiedenis alsook actief en academisch lid van talrijke Italiaanse en internationale wetenschappelijke en culturele verenigingen. Het zou ons te ver leiden om hier zijn talrijke publicaties en professionele en niet-professionele activiteiten in herinnering te brengen. Anderzijds kan ik niet nalaten zijn opname als lid van het Pauselijk Comité voor Historische Wetenschappen in 2002 te vermelden, dit op uitdrukkelijk aandringen van Paus Johannes Paulus II, alsook als lekenauditor van de Bijzondere Vergadering van de Synode van Bisschoppen voor het Midden-Oosten in 2010, deze keer op vraag van Paus Benedictus XVI. Ik wil hier ook nog zijn lidmaatschap van de Soevereine Militaire Orde van Malta en zijn genereuze inzet voor UNITALSI in herinnering brengen. Maar het was binnen de Ridderorde van het Heilig Graf, waarvan hij Ridder met Ordeketting was, dat hij de rijkdom van zijn talenten heeft getoond en zijn groot gevoel voor organisatie demonstreerde, eerst als kanselier en lid van het Grootmeesterschap, daarna als Gouverneur en Luitenant-Generaal en uiteindelijk Ere-Luitenant-Generaal.

Als Grootmeester wilde ik hem ter gelegenheid van mijn officiële pelgrimstocht naar het Heilig Land onder de leden van de delegatie opnemen, een uitnodiging die hij met groot genoegen in ontvangst nam. Hij deelde mij toen evenwel mee dat dit zijn laatste reis naar het Heilig Land zou zijn. Dit was in mei 2022. Hij zou zich deze pelgrimstocht als een gedenkwaardige gebeurtenis blijven herinneren, alsof deze reis een voorafschaduwing was van de ultieme synthese van zijn toewijding aan het Land van de Heer.

Graaf Borromeo had inderdaad een buitengewone passie voor het Heilig Land, waar hij altijd met de geest van de “pelgrim” naartoe trok, zelfs wanneer hij erheen ging om een direct zicht te krijgen op de werken die de Orde binnen het Latijnse Patriarchaat van Jeruzalem ondersteunde. Zoals we vaak onder mekaar hebben opgemerkt, mag het Heilig Land onder geen beding tot een eenvoudige archeologische plaats van geloof gereduceerd worden of tot een land waar we gedwongen worden hulpeloos getuige te zijn van de confrontatie tussen Israëli’s en Palestijnen. Alle christenen hebben daar een rol en een taak te vervullen en hij was er trots op dat de Orde van het Heilig Graf deze met nederigheid, eenvoud en efficiëntie vervulde.

Waarde Professor Agostino, het mysterie van het lijden, de dood en de wederopstanding van de Heer heeft in uw geloof altijd centraal gestaan, en dit geloof in de Verrezen Heer is de zekere en betrouwbare lijn geweest die u in heel uw leven ononderbroken hebt gevolgd.

Uw geloof was een levend geloof. Daarvan was u een waardige getuige en u deed dit met nederigheid, eenvoud en sereniteit, maar evenzeer met de nobele kracht van heel uw ziel en intelligentie. Het was een geloof dat diep geworteld was in de woorden van het Evangelie dat we zojuist hebben gehoord. Op dit intriest moment van de dood van haar broer Lazarus richtte Jezus zich tot Martha van Bethanië met de woorden: “Ik ben de verrijzenis en het leven. Wie in mij gelooft, zal leven, ook al is hij gestorven” Vervolgens vroeg Hij haar: “Geloof je dat?” Op deze vraag gaf jij, Agostino, hetzelfde antwoord als Martha: “Ja Heer, ik geloof het: U bent Christus, de Zoon van de levende God. U bent degene die in de wereld is gekomen.”

Dit was het geloof van Agostino Borromeo. Dit was het geloof dat hij zijn hele leven op een vruchtbare en rijke manier heeft beleefd, terwijl hij een toegewijde zoon en dienaar van de Kerk bleef. Hij was dit steeds met een constante en ideale toewijding, bijna uit eerbied voor de geestelijke erfenis van zijn illustere voorvader, de Heilige Karel.

Waarde Professor Borromeo, door uw trouw heeft u bijgedragen aan deze christelijke bezieling van de samenleving die de uitdagingen van de moderniteit aanvaardt. U deed dit zonder tegenstand en tegelijk met de nodige analyse en begrip van de feitelijkheid.

Uw discrete inzet in dienst van de zieken bij UNITALSI heeft ons de betekenis van uw liefdadigheid leren kennen, terwijl u binnen de Ridderorde van het Heilig Graf onophoudelijk uw vrijgevigheid jegens de armen en de behoeftigen van het Land van Jezus heeft getoond. U deed dit alles met het karakter van een leek die zijn “roeping” met de helderziende en heilige “missie” van de gedoopte in de wereld gestalte wist te geven.

Dank u voor uw helder getuigenis van geloof, dat onmogelijk in deze paar woorden kan worden samengevat.

Maar sta mij toe hier ook nog een enkel woord aan toe te voegen over de Agostino die op een voorbeeldige manier een gezinsleven leidde. Daarin vond hij de sappen van een boeiende en verkwikkende sereniteit. Hier gaat tevens al onze sympathie en menselijke nabijheid naar zijn echtgenote Beatrice, hun kinderen Carolina, Renato en Francesco, alsook naar zijn zus Ludovica en zijn broer Gianalfonso. U hebt van hem gehouden en hij hield van jullie. Moge de herinneringen aan de onvergetelijke tijd die u samen hebt doorgebracht u vergezellen en troosten, zelfs als zijn vertrek een leegte in uw bestaan achterlaat. Weet dat zijn getuigenis van het goede voor u en voor ons allemaal nooit zal verloren gaan. Moge deze gedachte ons de betekenis en de volheid van een leven schenken dat de dood en de christelijke troost overstijgt.

Vandaag vertrouwen we allen onze broeder Agostino toe aan de Heer Jezus Christus en door ons gebed vragen we de Verrezen Heer om hem in Zijn barmhartigheid van al zijn zwakheden en fouten die hij mogelijk in zijn bestaan heeft begaan, te zuiveren en hem zo als een goede en trouwe dienaar in het Vaderhuis te verwelkomen.

Moge hij voor zijn familie en voor ons allen bidden en moge hij ons met zijn genegenheid voor de Heer blijven steunen.

Als afsluiting zou ik Ignatius van Antiochië, een grote bisschop uit de apostolische tijden, willen citeren. Hij sprak tot zijn christenen: “Het is goed voor mij om mijn einde tegemoet te gaan en deze wereld te verlaten om mij bij God te voegen, om in Hem op te stijgen.”

En het is precies dit, beste confrater Agostino, wat de Heer voor u in petto heeft.

Amen.

Bron : Website Grootmeesterschap - Ridderorde van het Heilig Graf van Jeruzalem
Foto : © Grootmeesterschap
Vertaling : Luk & Karien De Staercke-Audoore
© Belgische Landscommanderij - Ridderorde van het Heilig Graf van Jeruzalem