Hoe is de Ridderorde van het Heilig Graf doorheen de geschiedenis geëvolueerd?

5 Juli 2023

De eigenlijke historische oorsprong van de Orde blijft nog steeds onduidelijk, hoewel de traditie, die weliswaar niet op documenten kan terugvallen, haar tijdens de Eerste Kruistocht situeert. De eerste documenten die naar een investituur van Ridders van het Heilig Graf verwijzen, dateren uit 1336. Sinds het bestaan van de Orde aldus is bevestigd, dat wil zeggen sinds de 14de eeuw, hebben de pausen geleidelijk en zeer geregeld de wens geuit om de Orde juridisch aan de Heilige Stoel te koppelen.

De Ridderorde van het Heilig Graf van Jeruzalem heeft in feite altijd van de bescherming van de soevereine pausen kunnen genieten. Deze hebben haar door de eeuwen heen gereorganiseerd en haar privileges versterkt en verrijkt. Paus Clemens VI vertrouwde in 1342 de zorg om het Heilig Graf te dienen aan de franciscaner monniken toe, maar het waren toen alleen de orderidders die andere leden in de Orde konden laten opnemen. Paus Alexander VI verklaarde in 1496 zichzelf tot opperste moderator van de Orde en delegeerde aan de franciscanen de macht om aan edelen en heren op pelgrimstocht naar het Heilig Land het ridderschap te verlenen (de macht van de ridderslag). Mondelinge of schriftelijke bevestiging van dit Franciscaanse voorrecht werd in 1516 door Paus Leo X hernieuwd en dit liep tot Paus Benedictus XIV (1746) verder. Het bleef uiteindelijk zo tot bij de restauratie van het Latijnse Patriarchaat van Jeruzalem onder Paus Pius IX in 1847.

De pauselijke machtiging werd vervolgens aan de patriarch overgedragen en later maakte Paus Pius IX in 1888 bij middel van apostolische brieven de heroprichting van de Orde algemeen bekend. In 1888 maakte Paus Leo XIII de Ridderorde ook voor Dames toegankelijk. In 1907 besliste Pius X dat de titel van Grootmeester in de Orde voortaan door de paus zelf zou worden gedragen.

Paus Pius XI keurde in 1932 de nieuwe statuten goed en stond toen toe dat de Ridders en Dames voortaan in alle Heilige Plaatsen zouden worden ingezet, dus niet alleen in Jeruzalem.

Paus Pius XII ging in 1940 over tot de aanstelling van een kardinaal als beschermheer van de Orde. De organisatie ervan centraliseerde hij binnen het kader van het Grootmeesterschap in Rome. Hij droeg bij deze gelegenheid de titel van Grootmeester over aan Kardinaal Canali. Paus Johannes XXIII keurde de nieuwe statuten goed die Kardinaal Tisserant in 1962 had voorgelegd.

Met de conciliaire vernieuwing werden in 1977 door Paus Paulus VI nieuwe statuten gepubliceerd, waarna Paus Johannes Paulus II de Orde de Vaticaanse rechtspersoonlijkheid verleende.

Heden wil de Orde het engagement van haar leden in de lokale Kerkgemeenschappen steeds meer bevorderen. Dit was de essentiële en diepgaande reden waarom tijdens de “Consulta” van 2013 een nieuw onderzoek van de statuten werd opgestart.

Bron : Website Grand Magistère
Foto : © Grand Magistère
Vertaling : Luk & Karien De Staercke-Audoore
© Belgische Landscommanderij - Ridderorde van het Heilig Graf van Jeruzalem