De Consulta 2023

11 November 2023

Inleiding 

Van 6 tot 10 november 2023 kwamen alle hoogste functionarissen van de Ridderorde van het Heilig Graf van Jeruzalem onder het voorzitterschap van Kardinaal-GrootmeesterFernando Filoni in Rome bijeen. Het betreft de leden van het Grootmeesterschap, de Landscommandeurs en Magistrale Afgevaardigden, een vertegenwoordiger van het Staatssecretariaat alsook een van de Congregatie voor de Oosterse Kerken. Dit is de Consulta. Deze bijeenkomst vindt in de regel om de vier jaar plaats.

De doelstelling is telkens een reflectie op en de bespreking van een gemeenschappelijk thema dat betrekking heeft op het leven van de Orde in al haar perifere structuren (d.w.z. in alle landen waar de Orde aanwezig is).

De Consulta is – in de synodale geest – het belangrijkste overlegorgaan van de Grootmeester. Volgens de statuten is het eigenlijk geen “overlegorgaan” in de strikte betekenis van het woord, maar maken de door de Consulta geformuleerde voorstellen deel uit van het besluitvormingsproces met betrekking tot de belangrijkste kwesties betreffende de Orde (Art. 17.1).

Een nieuwigheid

Deze keer waren voor het eerst – en dit ten uitzonderlijke titel – ook de Grootpriors van de Orde uitgenodigd. Dit gebeurde op uitdrukkelijk verzoek van Kardinaal Grootmeester Fernando Filoni.

Afgezien van het feit dat dit een sterk signaal is van samenwerking tussen de leken en de kerkelijke leiders binnen de Orde – zij vormen immers de twee componenten in onze organisatie – was dit uiteindelijk ook een mooie kans voor onze Grootpriors om zich beter in de prachtige missie die de pausen aan ons hebben toevertrouwd, te verdiepen.

Een genodigde van het elfde uur

De gesprekken konden in geen geval de catastrofale humanitaire situatie in het Heilig Land uit de weg gaan.

De oorlog en de verschrikkelijke gevolgen ervan voor de bevolking in Gaza, maar ook op de Westelijke Jordaanoever en in Israël, werden per videoconferentie door de Patriarch beschreven. Zijn aanwezigheid in Rome werd door de oorlogsomstandigheden onmogelijk gemaakt.

De Patriarch sprak niet enkel zijn bezorgdheid uit over de huidige oorlogssituatie, maar evengoed over de gevolgen die in de naoorlogse periode nog mogen verwacht worden. Er wacht het Heilig Land ontegensprekelijk nog een heftige tijd van onveiligheid en werkloosheid, van de vernietiging van huizen en het intrekken van de werkvergunningen alsook een tijd van haat die binnen de verschillende bevolkingsgroepen nu reeds wortel schiet. De kans is groot dat niets meer ooit hetzelfde zal zijn. De talrijke solidariteitsboodschappen die van over de hele wereld en vanuit de verschillende Kerken aan de Patriarch werden gericht, hebben echter duidelijk laten voelen dat Jeruzalem de Moederkerk is en blijft.

De vormingsinitiatieven

Het centrale thema dat tijdens deze sessie van de Cosulta aan bod kwam, was de vorming. Dit bleef niet beperkt tot de (permanente) vorming van de leden maar tevens de vorming van de kandidaat-leden, de vorming van de geestelijkheid en deze van de leden die een verantwoordelijkheid binnen de officiële organen van de Orde op zich nemen. Dit is duidelijk een omvangrijk thema waarbij meteen de vraag rijst hoe je dit beste kan benaderen.

Instrumentum Laboris

Naar alle deelnemers was voorafgaandelijk een zeer uitgebreid voorbereidend werkdocument gestuurd dat was opgesteld op basis van de informatie die vorig jaar aan de landscommandeurs werd gevraagd. (Zo had de Belgische Raad en onze Landscommandeur aan de Kardinaal Grootmeester een verklarende tekst van zes pagina’s gestuurd waarin onze vormingsinitiatieven in detail werden beschreven).

De eerste twee dagen waren aan de uitwisseling van gedachten gewijd, waarbij de deelnemers per taalgroep waren ingedeeld. Dit zorgde binnen elke groep voor een grote diversiteit. Zo stonden Landscommanderijen met meer dan 1000 leden schouder aan schouder met Magistrale Delegaties met amper 40 leden. En deze kwamen noodzakelijkerwijs dan ook nog niet uit hetzelfde continent!. Dit resulteerde niet alleen in behoorlijk levendige debatten maar waren ook een gelegenheid tot uitwisseling van zeer nuttige “good practices”.

Op de derde dag presenteerden de vier Vice-Gouverneurs-Generaal in plenaire vergadering de voorstellen die nog voor aanvullingen en verbetering vatbaar waren. Voor deze presentatie werd de structuur van het voorbereidend document gebruikt.

Enkele eerste Indrukken…

Elke Consulta kent verschillende aspecten. Naast het werk dat in de verschillende groepen moet worden volbracht, is het voor iedereen een kans om nieuwe banden te smeden met landscommandeurs die in de praktijk vaak ver verwijderd leven, een kans om de relaties die tijdens eerdere investituren waren aangegaan te verdiepen, een kans om inspirerende ideeën uit te wisselen, om de cohesie binnen de taalgroep te versterken, om documentatie te verkrijgen en nog zoveel meer.

Uit de interviews tijdens de Consulta bleek heel duidelijk:

• de internationale dimensie van onze Orde die tegelijk rekening houdt met lokale bijzonderheden.
• het universele aspect van onze roeping tot heiliging. Heiligheid beperkt zich immers niet tot een paar gelukkige bevoorrechte mensen, hetgeen reeds door Vaticanum II in herinnering werd gebracht.
• de theologische dimensie van onze identiteit als Ridders en Dames. Deze dimensie vindt haar wortels in het Mysterie van de dood van Christus én Zijn opstanding. Deze twee zijn heel nauw met elkaar verbonden. De dood van Christus is een daad van verzoening en verlossing voor iedereen en wij zijn geroepen om die te beleven en ervan te getuigen.
• onze seculiere Orde is ridderlijk in de hoogste dimensie. Ridder of Dame zijn, geeft ons een ideaal, een persoonlijk engagement waarin de deelname aan het leven van de Kerk zit vervat, maar dan wel in overeenstemming met de bijzondere roeping van onze Orde. Dit engagement werd ons door de pausen toevertrouwd en bevat de bijzondere zorg voor het Heilig Land, het land waarin Jezus heeft geleefd (zie de Preambule van onze Statuten.
• het kerkelijke karakter van deze specifieke roeping houdt in dat dit onder de Kerk ressorteert. Het is in naam van de Kerk (zowel lokaal als universeel) dat wij, Ridders en Dames, geroepen zijn om de plicht op ons te nemen om de Moederkerk van Jeruzalem te steunen. We zijn dus rechtstreekse deelgenoten aan de zorg van de Paus voor de hele Kerk, in het bijzonder wat ons betreft voor de Heilige Plaatsen en de katholieke instellingen in het Heilig Land.

En wat nu ?

Het is de bedoeling om tot een definitief referentiedocument voor de Orde te komen. Het is bedoeld om in de verschillende stadia van de af te leggen weg van de (toekomstige) Ridder en de (toekomstige) Dame de hulpmiddelen aan te reiken die voor hun voortdurende vorming beschikbaar zijn. Hetzelfde geldt evengoed voor de geestelijkheid.

Het gaat om het volgen van een koers, het uitzetten van een lijn, die door elke landscommandeur volgens de bijzonderheden van zijn landscommanderij kan aangepast en verbeterd worden.

Dit document zal worden toegevoegd aan het Corpus van de andere documenten, zoals de nieuwe statuten en rituelen.

Bron : Website Grootmeesterschap - Ridderorde van het Heilig Graf van Jeruzalem
Foto : © Grootmeesterschap
Vertaling : Luk & Karien De Staercke-Audoore
© Belgische Landscommanderij - Ridderorde van het Heilig Graf van Jeruzalem