Homilie van Patriarch Pierbattista Pizzaballa in de kerstnacht 2022

24 December 2022

Waarde Heer President Mahmoud Abbas en de vertegenwoordigers van de Palestijnse Staat,
Waarde vertegenwoordigers van Zijne Majesteit de Koning van Jordanië,
Excellenties Consul-Generaals en leden van het diplomatiek Korps,
Beste broeders en zusters,

Moge de Heer u de vrede schenken!

“Het volk dat ronddwaalt in het donker, ziet een helder licht. Over hen die wonen in een land vol duisternis, gaat een stralend licht op. Uitbundig laat U hen juichen en U overstelpt hen met vreugde.” (Js 9, 1-2)

Eens temeer zijn wij in Bethlehem verenigd. Hier op deze heilige plaats brengen wij dank en eer, en vieren wij de prachtige gebeurtenis van de geboorte van de Heer. Eens temeer verkondigen wij aan heel de wereld, samen met de Profeet Jesaja, dat voor onze ogen een groot licht is verschenen en dat ons hart met een grote vreugde wordt vervuld. “Want de genade van God is verschenen, bron van redding voor alle mensen” (Tit 2, 11): Jezus Christus, de Redder.

Vandaag worden wij, zoals elk jaar weer opnieuw, uitgenodigd om voor dit groot mirakel te buigen, want dit is tevens de aankondiging van het heil en van alle barmhartigheid.

Kerstmis is immers niet alleen een tijd van – misschien een beetje kinderachtige –vreugde, van kransen en lichtjes, of van gelukkige kinderen en geschenken aan mensen die er nood aan hebben. Bovenal is het een vieren van het verschijnen van Gods barmhartigheid in de geschiedenis. Het is de uiting van Gods bedoeling met de mensheid en deze bereikt met Kerstmis zijn hoogtepunt. Kerstmis is de kijk op en het oordeel van God over de wereld. En het is een heilsoordeel, een oordeel van barmhartigheid, van mededogen en zeker niet van veroordeling.

“Het volk dat ronddwaalt in het donker…” (Js 9, 1). Het wereldse leven is door de zonde op zijn kop gezet. De wereld was toen verscheurd, verdeeld en gewelddadig, maar we weten dat dit nu niet anders is. Maar met het kerstfeest van Christus begint er iets te veranderen. Met de geboorte van het Kind in Bethlehem ontstaat er een mogelijkheid voor nieuwe relaties tussen de mensen. Het is waar, er doen zich in deze gewelddadige wereld geen plotse veranderingen voor. Maar Gods ultieme bedoelingen, Zijn barmhartig verlangen dat met Kerstmis in een Kind werd geïncarneerd en zichtbaar gemaakt, begon zich vanaf deze plaats geleidelijk aan over de hele wereld te verspreiden. En het bracht een nieuwe manier van leven met zich mee dat gebaseerd is op de waardigheid van iedere man en vrouw, op een rechtvaardigheid die nooit van de barmhartigheid kan worden gescheiden en op de wens dat allen gered zullen worden. Sindsdien blijft deze goddelijke intentie stralen en brengt ze licht aan zij die het land van de duisternis bewonen. Dit is tevens een uitnodiging aan alle mensen om deze nieuwe manier van leven, gebaseerd op hetzelfde verlangen van God, binnen te treden. Het is een krachtige en plechtige oproep om in dit nieuwe licht te leven. "In hem was het leven, en het leven was het licht der mensen” (Joh 1, 4-5). Kerstmis vieren, is dus ook een beslissing nemen. Maar men kan er inderdaad ook voor kiezen om niet op deze uitnodiging in te gaan: “Hij is midden onder de mensen gekomen, maar de zijnen hebben Hem niet aanvaard” (Joh 1, 10-11).

Vanaf toen tot op vandaag is deze blik en dit oordeel van God door middel van de Kerk in de wereld aanwezig. Want het christendom is in de eerste plaats een manier van leven van hen die besloten hebben om de uitnodiging te aanvaarden om ten aanzien van iedereen geloofwaardige getuigen van Gods heilsplan te zijn. Kerk zijn, is recht doen aan dit goddelijk verlangen naar barmhartigheid, dat door Christus’ geboorte op Kerstmis mogelijk en tastbaar is gemaakt. Kortom, de christelijke gemeenschap is geroepen om het barmhartige Hart van God in onze wereld levend en aanwezig te maken en om naar de mensheid te kijken met ogen die door Gods stralend licht verlicht worden. Pas wanneer men niet alleen met de ogen kijkt, maar vooral ook met het hart, kan men een nauwkeuriger beeld van het wereldgebeuren krijgen.

En wat krijgen we heden in onze wereld te zien? Wat houdt onze Kerk in Jeruzalem zoal bezig? Wat brengt Gods licht in onze geesten en harten hier in het Heilig Land nog teweeg?

Met onze ogen zien we zo hoe het geweld onze belangrijkste taal en vaak onze enige manier van communicatie lijkt te zijn geworden. Er is het toenemend geweld, in de eerste plaats in de taal van onze politici.

Wij hebben reeds uiting gegeven aan onze grote bezorgdheid over de koers van het beleid dat in Israël wordt gevoerd. Het dreigt het reeds fragile evenwicht tussen de verschillende religieuze en etnische leefgemeenschappen in het land als maar meer te verstoren. Maar het is toch de taak van de politiek om de natie en haar bevolking te dienen, om aan de harmonie tussen de verschillende sociale en religieuze gemeenschappen in het land te werken en deze doelstellingen in concrete en positieve acties op het terrein te vertalen. Dat alles staat in schril contrast met de voortdurende drang om verdeeldheid of erger, haat en discriminatie aan te wakkeren. Ook dit jaar zagen we een toename van het geweld in de Palestijnse straten en op de Palestijnse pleinen, met een dodental tot gevolg dat ons aan tientallen jaren terug in de tijd herinnert.

Dit is een uiting van de zorgwekkende toename van de politieke spanningen en het groeiende onbehagen, vooral dan bij onze jongeren. Het voedt evenzeer de gedachte dat een oplossing voor het lopend conflict verder weg is dan ooit te voren. De Palestijnse kwestie staat wereldwijd ongelukkig genoeg ook niet langer meer in het centrum van de belangstelling. Ook dit is een vorm van geweld, diplomatiek geweld, dat het zelfbewustzijn van miljoenen Palestijnen kwetst. Zij voelen zich in hun verwachtingen omtrent hun legitiem verlangen naar waardigheid en vrijheid steeds meer aan hun lot overgelaten.

Maar het geweld is niet alleen een zaak van politiek. We zien het evenzeer welig tieren in de sociale relaties, in de media, in de scholen, in de families en ja, soms zelfs in onze eigen leefgemeenschap. Dit alles vloeit voort uit het groeiende gebrek aan onderling vertrouwen dat onze tijd kenmerkt. We vertrouwen er niet op dat er iets zal veranderen en we hebben geen vertrouwen in mekaar. En zo verwordt het geweld de enige manier om met elkaar te “praten”. Maar het is precies het gebrek aan vertrouwen dat aan de basis ligt van elk conflict, hetzij hier in het Heilig Land, hetzij in Oekraïne hetzij in zoveel andere delen van de wereld.

In deze verscheurde en gewonde context is de eerste en belangrijkste roeping van onze Kerk dan ook om te helpen de wereld niet enkel met de ogen, maar vooral vanuit het hart te bekijken. Het komt erop aan om ons eraan te herinneren dat het leven alleen betekenis krijgt als het voor de liefde openstaat. Kerstmis vieren betekent voor ons als gemeenschap die in Christus gelooft, een gelegenheid om Zijn barmhartigheid te creëren, een gelegenheid om Zijn mededogen en Zijn vergeving te scheppen en deze voortdurend te bevorderen. Het betekent dat we in ons leven binnen de gewonde context het verlangen naar mededogen brengen, dat God met de geboorte van Jezus heeft getoond. Het betekent dat wij daden stellen die erop gericht zijn het vertrouwen te herstellen. Het is het geloof in God dat ons vertrouwen in de medemens zal herstellen. Dit moet het fundament zijn voor onze groeiende hoop die wij moeten vertalen in oprechte daden van belangeloze en oprechte Liefde.

De vrede waar wij allen zo naar snakken, komt niet vanzelf. Die vrede kijkt uit naar mannen en vrouwen die Gods stijl weten om te zetten in concrete en tastbare daden, in de kleine en grote dingen van elke dag. Het gaat om mensen die niet bang zijn om bewust in het leven te staan en die door gebaren van belangeloze liefde anderen willen helpen, Mensen die weten hoe ze het verlangen naar goedheid, dat in het hart van iedere mens woont, moeten opwekken, mensen die vooral bevrijd willen worden van de ketenen van het egoïsme. Jezus, de Verlosser die hier in Bethlehem is geboren, heeft eens gezegd: “Gelukkig zij die vrede brengen.” Hijzelf heeft Zijn leven aan het kruis gegeven en door de Liefde wist hij de dood te overwinnen. Hij is het die ons geleerd heeft dat de Liefde sterker is dan de dood.

Dat is het getuigenis van zoveel mannen en vrouwen hier in het Heilig Land en op zoveel andere plaatsen in de wereld. Hun getuigenis leert ons dat deze manier om Kerstmis te vieren ondanks alle ook vandaag nog mogelijk is.

Ik wens dus dat het Kindje Jezus in ons eens te meer het verlangen mag opwekken dat het iedereen goed zou gaan. Dat het ons vertrouwen in elke mens opnieuw sterker maakt en dat het onze daden in het belang van de vrede, in het belang van de barmhartigheid en in het belang van de rechtvaardigheid in het Heilig Land en in heel de wereld zou ondersteunen.

Zalig Kerstfeest!

Bethlehem, 24 december 2022
† Pierbattista Pizzaballa
Latijns Patriarch van Jeruzalem

Bron : Website Latijns Patriarchaat van Jeruzalem
Foto: © Latijns Patriarchaat van Jeruzalem
Vertaling : Luk & Karien De Staercke-Audoore
© Belgische Landscommanderij - Ridderorde van het Heilig Graf van Jeruzalem