Onder de Damascuspoort, een Romeinse poort: keerpunt in de heiligheid van Jeruzalem

21 Mei 2025

Na drie jaar restauratiewerkzaamheden die door de Organisatie ter Ontwikkeling van Oost-Jeruzalem werden uitgevoerd, is een toeristische trekpleister onder de Damascuspoort in Jeruzalem voor het publiek opengesteld. Het parcours neemt de bezoeker mee op een ware reis door de tijd naar de heidense stad Aelia Capitolina. Deze werd in de 2de eeuw op de ruïnes van Jeruzalem gebouwd.

GURA BERGER
Woordvoerder van de Société de Développement de Jérusalem-Est

Hier achter mij bevindt zich een van de best bewaarde geheimen van de stad. De Romeinse poort Aelia Capitolina die door Keizer Hadrianus na de Bar Kochba-opstand als symbool van de overwinning op Jeruzalem werd gebouwd.

De architectonische structuur van de poort bestond uit een versierde triomfboog met drie arcaden en twee indrukwekkende zijtorens De arcade links is door de eeuwen heen vrijwel intact gebleven. Bovenaan de boog stond de naam van de Romeinse stad gegraveerd: Aelia Capitolina.

De poort had monumentale afmetingen. Ze was ongeveer 42 meter breed, 20 meter hoog en 10 meter dik. Aan weerszijden van de arcaden stonden zuilen met verhoogde voetstukken, die men vandaag de dag nog steeds tussen de archeologische resten kan opmerken.

GURA BERGER
Woordvoerder van de Société de Développement de Jérusalem-Est

De poort was de belangrijkste toegang tot de stad waarlangs karren en goederen over de hoofdweg op en aan reden. Het was precies bij deze poort dat de bewakers, die verantwoordelijk waren voor het innen van de toegangsbelastingen tot de heidense stad Aelia Capitolina, de voorbijgangers tegenhielden en controleerden.

Achter de poort bevond zich een geplaveid plein, waar nog steeds de groeven te zien zijn die moesten beletten dat de wielen van de strijdwagens zouden slippen. Ook zijn er in de steen vierkanten getekend die ooit door Romeinse soldaten voor hun ontspanning werden gebruikt.

In het midden van het plein bevond zich een zuil van waar de afstanden langs de wegen die naar de stad leidden, werden gemeten.

Deze zuil is duidelijk herkenbaar op de Kaart van Madaba, en het is precies daaraan dat de poort haar Arabische naam ontleent: Bab al-Amud, hetgeen wil zeggen "Poort van de Zuil". Een moderne gravure op de vloer van het plein geeft aan waar deze zuil oorspronkelijk stond. De poort symboliseerde de triomfantelijke intocht in de stad en verwelkomde met al haar grandeur de bezoekers op plechtige wijze.

Naast het decoratieve aspect staat de poort ook symbool voor een tragisch keerpunt in de geschiedenis van de stad. Hier stond ooit de Tempel van de Heer alvorens de stad zijn heidens karakter kreeg. Op dezelfde plaats richtten de Romeinen een gebedshuis op ter ere van hun god Jupiter. Daarmee verergerden ze de verontwaardiging van de Joden en legden ze de basis voor de Bar Kochba, de Jodenopstand tegen de Romeinen.

GURA BERGER
Woordvoerder van de Société de Développement de Jérusalem-Est

Er ontstond destijds een eerste discussie over de wenselijkheid van het starten van de opstand. De ouderen waren er fel tegen gekant en dachten met afschuw terug aan de verschrikkingen van de grote oorlog die zestig jaar eerder had plaatsgevonden. Toen was het echt verschrikkelijk geweest.

Fr. EUGENIO ALLIATA, ofm
Archeoloog aan het Studium Biblicum Franciscanum

We weten dat er tijdens de Tweede Joodse opstand onder leiding van Bar Kochba, ook christenen in Jeruzalem aanwezig waren. Maar zij deelden evenwel niet de mening van de rest van het Joodse volk.

GURA BERGER
Woordvoerder van de Société de Développement de Jérusalem-Est

Bij het uitbreken van de opstand lieten de christenen aan de Romeinse bevelhebbers weten dat zij niet bij het conflict betrokken waren.

Tijdens de Bar Kochba-opstand werden naar schatting 600.000 Joden vermoord, terwijl vele anderen tot slaaf werden gemaakt, waardoor de slavenmarkt van het Romeinse Rijk zelfs verzadigd raakte.

GURA BERGER
Woordvoerder van de Société de Développement de Jérusalem-Est

Tegen het einde van de opstand was de prijs van een slaaf zo laag geworden dat deze nauwelijks zoveel waard was als een maaltijd voor een paard.

Het heidense karakter van de stad werd ook zichtbaar toen er boven het Heilig Graf van Christus een nieuwe heidense tempel werd gebouwd.

Fr. EUGENIO ALLIATA, ofm
Archeoloog aan het Studium Biblicum Franciscanum

De theoloog Hieronymus die in de 4de eeuw leefde, beweert dat de heidenen deze tempel bouwden als een bewuste daad van verzet tegen de christenen, met de bedoeling om de bron van hun geloof voorgoed te begraven. Het Graf van Christus en de herinnering aan zijn opstanding uit de dood moesten verdwijnen.

In de stad Aelia Capitolina was de aanwezigheid van Joden sterk afgenomen. Keizer Hadrianus hield het niet enkel bij een verandering van de naam van de stad.

Fr. EUGENIO ALLIATA, ofm
Archeoloog aan het Studium Biblicum Franciscanum

Hadrianus stichtte een nieuwe provincie, "Syrië-Palestina” genaamd, ter vervanging van de regio Judea.

Pas aan het begin van de Byzantijnse periode zou Jeruzalem zijn status als heilige stad terugkrijgen. Toen werd het christendom de officiële godsdienst van het rijk.

De poort van de heidense stad die onder Bab al-Amud (de huidige "Damascuspoort") is gelegen, moet vandaag de dag het hoofd buigen voor de aura van Zijn Heiligheid.

Bron: Website Christian Media Center
Foto: © Christian Media Center
Video: © Christian Media Center
Vertaling : Luk & Karien De Staercke-Audoore
© Belgische Landscommanderij - Ridderorde van het Heilig Graf van Jeruzalem