De Mariacultus in de ruïnes van Katisma

9 Maart 2023


Zowat halfweg tussen Jeruzalem en Bethlehem bevinden zich de ruïnes van een Byzantijnse kerk uit de 6de eeuw. Het bestaan ervan raakte in vergetelheid tot wanneer ze in 1992 bij een wegverbreding werd herontdekt.

RINA AVNER
Onderzoekster bij de Israëlische Overheidsdienst voor Archeologie

“Het gaat om de kerk van Katisma en vóór de opgravingen was het bestaan ervan alleen maar uit een paar historische bronnen en het apocriefe evangelie van Jacobus gekend.”

Jakobus vertelt ons dat toen Maria en Jozef naar Bethlehem op weg waren en de geboorte van Jezus nakende was, Maria, vermoeid van de reis, van de ezel stapte om uit te rusten. Ze verpoosde even op een steen toen haar een visioen verscheen. Zij zag twee volkeren. Het ene volk lachte en het andere weende. De exegese heeft van het volk dat weent de Joden gemaakt en van het volk dat lacht het volk dat in Christus gelooft.

De naam van de kerk, “Katisma”, is van oorsprong Grieks en betekent “zetel”.

RINA AVNER
Onderzoekster bij de Israëlische Overheidsdienst voor Archeologie

“We beschikken over een getuigenis van drie pelgrims uit de 6de eeuw. De ene vertelt ons dat een zekere Rubicus hierheen kwam en een deel van de rots waarop Maria zat, meenam om er een altaar van te maken, om dit vervolgens in een kerk te plaatsen die hij in Constantinopel had laten bouwen.”

De tweede pelgrim Theodosius voegde er in zijn getuigenis aan toe dat de kar met de steen, die door ossen werd getrokken, op een bepaalde plaats op een wonderbaarlijke wijze tot stilstand kwam en dat monniken van het Heilig Graf de steen konden bergen en als altaar gingen gebruiken.

RINA AVNER
Onderzoekster bij de Israëlische Overheidsdienst voor Archeologie

“Een andere pelgrim uit de 6de eeuw vertelt dan weer over pelgrims die water naar deze plek brachten om er zegeningen en genezingen te vragen.”

De archeologe Rina Avner had de leiding over de opgravingen op deze site. Volgens haar is Katisma de grootste kerk in haar soort die ooit in Israël is ontdekt. Er wordt beweerd dat dit de oudste kerk ter wereld zou zijn die aan de cultus van Maria is gewijd.

RINA AVNER
Onderzoekster bij de Israëlische Overheidsdienst voor Archeologie

“Wij weten dat nog vooraleer 15 augustus als het feest van Maria Tenhemelopneming werd vastgelegd, deze datum hier in de kerk van Katisma al werd gevierd. Hier werd destijds al heel vroeg de rustplaats van de Maagd Maria herdacht.”

De kerk was achthoekig van vorm met in het midden de vereerde rots. De vloer was met kostbaar marmer en mozaïeken geplaveid. De buitenruimte was in verschillende kapellen verdeeld.

In de tijd van de Omayaden namen de Moslims de plek in hun bezit en bezetten het gebouw. Het zuidelijke deel van de kerk werd tot een mihrab omgevormd.

De persoon van Maria is ook voor moslims heel belangrijk en hun devotie voor de moeder van Jezus, dat is diegene die zij als de "boodschapper", als “profeet” beschouwen, komt tot uitdrukking in een mozaïek waarop een boom is afgebeeld die zich net voor twee kleine palmbomen bevindt.

RINA AVNER
Onderzoekster bij de Israëlische Overheidsdienst voor Archeologie

“De moslim die de schildering maakte, zag hierin de palmboom die Maria hielp, zoals deze in het Koranverhaal wordt vermeld. Omdat moslims in gebedshuizen geen mensen mogen afbeelden, verving hij de afbeelding van Maria door een tekening van een boompje.”

De restanten van de Katisma-kerk zijn verwaarloosd en stil gehouden, maar ze getuigen wel van de vurigheid van de aan Maria gewijde cultus.

RINA AVNER
Onderzoekster bij de Israëlische Overheidsdienst voor Archeologie

“Wij blijven optimistisch voor wat de samenwerking met het Grieks-Orthodoxe Patriarchaat betreft. Zij zijn de eigenaar van het terrein. Ik hoop dat hier een toeristische plaats wordt uitgebouwd net zoals in Tabgha en in Kursi en dat mensen van alle religies, volkeren en naties deze zullen komen bezoeken.”


Bron: Website Christian Media Center
Foto: shutterstock.com photo
Vertaling : Luk & Karien De Staercke-Audoore
© Belgische Landscommanderij - Ridderorde van het Heilig Graf van Jeruzalem


De Ridderorde van het
Heilig Graf van Jeruzalem
Vogelzanglaan 2
1150 Brussel
Newsletter

Deze website maakt gebruik van cookies. Essentiële en functionele cookies zijn noodzakelijk voor de goede werking van de website en kunnen niet worden geweigerd. Andere cookies worden gebruikt voor statistische doeleinden (analysecookies) en worden alleen geplaatst als u met de plaatsing ervan instemt. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie.